Hoogsensitiviteit

Wat is hoogsensitiviteit (HSP)?
Hoogsensitiviteit, of HSP, is een eigenschap waarbij iemand gevoeliger is voor prikkels en deze intens verwerkt. Dit betekent dat HSP’ers anders omgaan met prikkels dan mensen die niet hoogsensitief zijn. Hoe gevoelig iemand is, verschilt van persoon tot persoon. Ook karakter speelt een rol: een extravert persoon reageert anders op prikkels dan iemand die introvert is.

Ongeveer 20% van de mensen is hoogsensitief. Het komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen.

Wat maakt iemand hoogsensitief?
Hoogsensitieve mensen hebben een sterker ontwikkeld zenuwstelsel. Ze vangen meer details en signalen op uit hun omgeving, zoals stemmingen van anderen, geluiden, licht of energieën. Ook hun spiegelneuronen zijn actiever, waardoor ze zich goed kunnen inleven in anderen.

Deze diepgaande verwerking kost veel energie. Als er onvoldoende rustmomenten zijn, kunnen HSP’ers overprikkeld raken. Dit kan leiden tot emotionele uitbarstingen, vermoeidheid of andere klachten. Het verschilt echter per persoon waar ze precies gevoelig voor zijn en hoe ze ermee omgaan.

Gevoelig voor prikkels
Hoogsensitieve mensen kunnen gevoelig zijn voor:
Fysieke prikkels zoals; fel licht, harde geluiden, geuren, pijn of irritaties op de huid en emotionele prikkels zoals: sfeer en stemmingen van anderen, verdriet of verwachtingen van anderen, en energie in een ruimte.
Bij kinderen kunnen nieuwe situaties, zoals een eerste schooldag, veranderingen in dagritme of onbekende omgevingen, veel spanning oproepen. Ze hebben tijd nodig om alle details te verwerken.

Emoties
De emoties van HSP’ers zijn vaak intens, zowel de positieve als de negatieve. Deze emoties kunnen op verschillende manieren worden geuit, zoals woedeaanvallen of juist helemaal terugtrekken. Het begrijpen van deze emoties is belangrijk, vooral bij kinderen, zodat ze een positief zelfbeeld en goede zelfacceptatie kunnen ontwikkelen.

HSP
Voor hoogsensitieve kinderen kan school een uitdaging zijn. Overprikkeling, faalangst en pesten komen regelmatig voor. Ze voelen zich soms anders dan hun klasgenoten en hebben vaak een andere leerstijl dan het reguliere onderwijs biedt.

Hoogbegaafde kinderen zijn vaak ook hoogsensitief. Door de intensieve verwerking kunnen ze soms onderpresteren. Pesten komt ook vaak voor omdat HSP-kinderen emotioneel reageren en niet altijd assertief genoeg zijn.

Als ouder is het belangrijk om goed te luisteren naar je kind en samen te kijken hoe situaties anders aangepakt kunnen worden. Bespreek eventuele zorgen met de leerkracht of intern begeleider, zodat je kind de juiste ondersteuning krijgt.

HSP en labels
Soms krijgen hoogsensitieve kinderen een onjuiste diagnose, zoals ADHD of autisme. Het verschil zit vaak in de oorzaak van het gedrag:

• ADHD: Gaat gepaard met onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit die moeilijk te controleren is.
• HSP: Hyperactief gedrag ontstaat meestal door overprikkeling of onrust.

Introverte HSP’ers kunnen ook ten onrechte in verband worden gebracht met autisme. Als ouder is het belangrijk om je gevoel te volgen en te kijken welke aanpak het beste bij je kind past.

Ondersteuning en begeleiding
Hoogsensitieve kinderen reageren vaak goed op activiteiten die hen helpen ontspannen en hun energie in balans brengen, zoals: tijd in de natuur, sporten, dansen of yoga en creatieve activiteiten

Het is belangrijk dat een HSP-kind leert omgaan met zijn of haar gevoeligheid. Met de juiste begeleiding kunnen ze hun sensitiviteit inzetten als kracht, terwijl ze zich staande houden in de maatschappij.